Ένα ποίημα για τον Ρωμανό Δ΄ Διογένη
Ευαγγελία Κ. Λάππα,
24 Ιουλίου 2022
Ο Ρωμανός Διογένης γεννήθηκε το 1023 και καταγόταν από επιφανή οικογένεια στρατιωτικών της Καισάρειας στην Καππαδοκία. Πατέρας του ήταν ο Κωνσταντίνος Διογένης[1] και η μητέρα του ήταν ανιψιά του αυτοκράτορος Ρωμανού Γ’ του Αργυρού[2]. Την 1η Ιανουαρίου 1067 ο Ρωμανός Δ΄ ανακηρύχθηκε αυτοκράτορας της Ρωμανίας. Αμέσως άρχισε το έργο της ανόρθωσής της. Το μεγαλύτερο βάρος το έδωσε στην αναδιοργάνωση του στρατού.
Μπορείτε να διαβάσετε ένα εκτενές άρθρο μου σχετικά με τον Ρωμανό Δ΄ Διογένη, εδώ: https://evaggelialappa.gr/romania/romanos-iv-diogenis
Ως ελάχιστο φόρο τιμής σε αυτόν τον ηρωικό Αυτοκράτορα, παραθέτω αυτό το ποίημά μου:
Ρωμανός Δ’ Διογένης
Χαίρε Ρωμανέ Διογένη, βλαστέ της Καππαδοκίας.
Χαίρε στρατιωτικέ, αυτοκράτωρ της Ρωμανίας.
Χαίρε γενναίε κι ανδρείε μαχητή της Μικρασίας.
Χαίρε στρατηλάτη, θύμα της προδοσίας.
* * *
Ήταν καιρός που αυξάνονταν οι τουρκικές επιθέσεις.
θέλησες τέλος σ’ αυτές, Ρωμανέ, να τις θέσεις.
Βάλθηκες ξανά το στρατό να συγκροτήσεις.
τις πολλές του αδυναμίες πια να καλύψεις.
* * *
Λάθος διέπραξες τους ραδιούργους[3] που ‘χες αφήσει
τούτοι αδιαφορούσαν για της Ρωμανίας τη κρίση.
Με συκοφαντίες και ραδιουργίες σ’ υπονομεύαν
-Αχ! “Σφετεριστή” μεταξύ τους κρυφά τους σε λέγαν-
* * *
Πήρες απόφαση εναντίον των Τούρκων να εκστρατεύσεις,
τη Ρωμανία απ’ τις επιδρομές τους να προστατεύσεις.
Τι κι αν ο στρατός βρισκόταν σε μεγάλη αδυναμία,
μάχες πολλές μ’ εκείνους έδωσες με ανδρεία.
* * *
Δόθηκε στο Μαντζικέρτ[4] η μάχη για τη Ρωμανία,
όμως κι αν είχες νικήσει, μεγάλη έπαθες πανωλεθρία.
Ο Ψελλός και τα μίσθαρνα όργανά του[5] σε προδώσαν,
έτσι τη νίκη στους Σελτζούκους Τούρκους δώσαν.
* * *
Χαίρε Ρωμανέ Διογένη, βλαστέ της Καππαδοκίας.
Χαίρε στρατιωτικέ, αυτοκράτωρ της Ρωμανίας.
Χαίρε γενναίε κι ανδρείε μαχητή της Μικρασίας.
Χαίρε στρατηλάτη, θύμα της προδοσίας.
* * *
Οι νικητές οι Σελτζούκοι σ’ αιχμαλωτίσαν.
Όμως με σεβασμό μονάχα, σου φερθήκαν,
τις επιδρομές τους θα παύσουν υποσχεθήκαν,
κ’ ύστερα, λεύτερο πια να γυρίσεις σ’ αφήσαν.
* * *
Αν και συ ζούσες, οι προδότες αχ! σ’ εκθρονίσαν,
έναν αυτοκράτορα, του χεριού τους, ανακηρύξαν,
την αυτοκράτειρα σε μοναστήρι κλείσαν.
Έπραξαν έτσι ό,τι δολερό για σε θελήσαν.
* * *
Όταν τους προδότες αποφάσισες να τιμωρήσεις,
και της Ρωμανίας το θρόνο να ανακτήσεις,
βρήκαν εκείνοι αφορμή να σε καταδιώξουν
έχοντας στόχο εσέ τελειωτικά να εξοντώσουν.
* * *
Πέτυχαν να σε πιάσουνε, να σ’ εξευτελίσουν,
μην επιθυμώντας τις υποσχέσεις να τηρήσουν,
δίχως αιδώ και ηθική, το φως σου να σβήσουν,
και στη νήσο Πρώτη να σ’ εξορίσουν.
* * *
Χαίρε Ρωμανέ Διογένη, βλαστέ της Καππαδοκίας.
Χαίρε στρατιωτικέ, αυτοκράτωρ της Ρωμανίας.
Χαίρε γενναίε κι ανδρείε μαχητή της Μικρασίας.
Χαίρε στρατηλάτη, θύμα της προδοσίας.
* * *
Άφησες εκεί, Ρωμανέ, την ύστατη πνοή σου,
και τη πολυτάραχη μα και φιλοπάτριδα ζωή σου.
Η Ρωμανία βυθίστηκε σε κρίση πάλι,
διότι βρέθηκε δίχως εθνάρχη!
Ευαγγελία Κ. Λάππα,
22 Ιουνίου 2022
_______________________
- Ο Κωνσταντίνος Διογένης το 1028 εκείνος είχε νικήσει τους Πετσενέγους οι οποίοι είχαν διαβεί τα Παρίστρια Θέματα, λεηλατώντας τα βόρεια εδάφη της Αυτοκρατορίας και είχε διακριθεί σε μάχες κατά των Βουλγάρων και ο ίδιος ο Αυτοκράτορας Βασίλειος Β΄ είχε συγχαρεί για τις ανδραγαθείες του. Όμως το 1031 ο ευνούχος Ορέστης, αρχιθαλαμηπόλος και κόλακας του αυτοκράτορα Ρωμανού Γ’ του Αργυρού, κατηγόρησε τον Κωνσταντίνο Διογένη και άλλοι τέσσερις συμπολεμιστές του Βασίλειου Β’ σχεδίαζαν κίνημα εναντίον του θρόνου. Οι συνωμότες συνελήφθησαν, μαστιγώθηκαν, διαπομπεύθηκαν στη Μέση λεωφόρο της Κωνσταντινούπολης και έπειτα φυλακίσθηκαν. Ο Κωνσταντίνος Διογένης υποχρεώθηκε να γίνει μοναχός στην Μονή Στουδίου αλλά δεν γλίτωσε από τη κακία των ανακτόρων και κατηγορήθηκε πάλι σαν συνωμότης. Μόλις το έμαθε, συνειδητοποιώντας ότι δεν υπήρχε λυτρωμός, αυτοκτόνησε πηδώντας από τα βράχια του μοναστηριού. ↩︎
- Ο Αυτοκράτορας Ρωμανός Γ’ ο Αργυρός προερχόταν από τον επιφανή οίκο των Αργυρών, που καταγόταν από την Ιεράπολη της Φρυγίας. Είχε νυμφευτεί τη κόρη του Αυτοκράτορος Κωνσταντίνου του Η’, Ζωή. (Πηγή: Χατζηδάκη Μάνου Ν., Αυτοκρατορικός Ελληνισμός, 324 – 1081 μ.Χ., Πρώιμη και Μέση Βυζαντινή Περίοδος: Από τον Μέγα Κωνσταντίνο έως την άνοδο των Κομνηνών, Εκδόσεις Πελασγός, Αθήνα 2022). ↩︎
- πχ. Μιχαήλ Ψελλό, Ιωάννη Δούκα κλπ. ↩︎
- Σήμερα αυτή η περιοχή ανήκει στην Αρμενία, δίπλα στη λίμνη Βαν. ↩︎
- π.χ. Ιωσήφ Ταρχανειώτης, Ανδρόνικος Δούκας κλπ. ↩︎